Kullanıcılar ve işletim sistemleri

Günümüzde serbest/açık kaynak kodlu yazılımlar ile "özel mülkiyetteki" Microsoft yazılımları arasındaki yarış devam ediyor. Linux ve benzerleri üzerinde yükselen serbest yazılımlar şimdiden bazı pazarlarda önemli paylara sahip. Örneğin bilgisayar ağlarında kullanılan sunucular gibi.. Pek çok ülkenin kamu kesiminde de serbest yazılımlara geçiş süreci devam ediyor. Çünkü piyasadaki tekel konumunu kullanan MS'a her yıl ödenen lisans paraları oldukça büyük bir toplam oluşturabiliyor. Esas zor olansa kişisel bilgisayar kullanıcı pazarı. Çünkü bireysel kullanıcılar bu konuda zorlanıyorlar. Serbest açık kodlu yazılımların yayılmasıyla ilgili bir araştırma ODTÜ'deki kullanıcılar üzerinde Altay Şeref Özaygen tarafından Yüksek Lisans tezi olarak 2004 yılında gerçekleştirilmiş.

İşletim Sistemi Sayı Yüzde
XP 677 63,7
Win98 199 18,7
Win2000 107 10,1
Linux 63 5,9
Win95 4 0,4
BSD(Free/Net/Open) 2 0,2
Win3.1 2 0,2
Macintosh 1 0,1
Diğer 8 0,8
Total 1063 100,0

Bu araştırmaya katılan toplam 1063 kişinin yanıtına göre serbest ve açık kaynak kodlu yazılımlar, toplam işletim sistemlerinde yüzde 6,1 düzeyinde. Aslan payı yüzde 63,7'yle MS XP ve yüzde 18,7'yle MS Windows98 tarafından kapılıyor. Genel olarak bakıldığında işletim sistemlerinde yazılımların yüzde 93'ü MS'nin. Aşağıdaki tablodaysa, MS işletim sistemlerini kullananların içinde "memnun olmayanların" ve "kararsızların" oranı veriliyor. MS'in en gelişkin olduğu söylenen XP'sini kullananların neredeyse yüzde 27'si ya memnun değil ya da iyiliği konusunda bazı kuşkular taşıyor. Bu oran Win98 için yaklaşık yüzde 39; Win2000 için yüzde 32,7. Oysa serbest/açık kodlu işletim sistemi olan Linux kullanıcılarında aynı oran sadece yüzde 4,2. Yani Linux kullanıcılarının yüzde 95,2'si memnun olduklarından eminler.

İşletim Sistemi Memnun Olanlar Kararsızlar Memnun Olmayanlar
XP %73.2 %17.5 %9.3
Win98 %61.3 %23.1 %15.6
Win 2000 %67.3 %20.6 %12.1
Linux %95.2 %3.6 %1.6

Yukarıdaki tabloyu görenlerin, daha iyi olan işletim sisteminin serbest/azık kaynak kodlu (FOSS) yazılım olduğunu farkeder. Öyleyse, neden bireysel tüketici pazarında MS egemen? Bunun nedenlerinden biri yazılımın bir mal olarak neo-klasik piyasa sayıltılarından oldukça farklı bir yanının olması, iletişimsel malların çoğunda olduğu gibi... Bir bilgisayar almaya kalktığınızda, bilgisayar üzerinde kurulu olan Windows'la geliyor. Bunun etkisi, sizin diğer yapacağınız alımları da belirliyor. Yani belli bir tüketim patikasına "kilitlenmiş" oluyorsunuz. Oysa diğer mallarda öyle değil. Aldığınız terlik eskiyince başka bir marka terlik kullanmanın bir tehlikesi yok. Durum bilgisayarlarda böyle değil. Başlangıç kararınız, sonraki tüketiminizi büyük ölçüde belirliyor.